Łysienie androgenowe to przykra przypadłość dotykająca aż 70% mężczyzn, ale i również kobiety – nawet 40% z nich! Jak sama nazwa wskazuje, związane jest z androgenami, czyli hormonami płciowymi, głównie męskimi, jednak obecnymi też w niewielkich ilościach u kobiet. Łysienie androgenowe – co to tak naprawdę jest i co je wywołuje? Dlaczego obserwuje się też łysienie androgenowe u kobiet? Jakie objawy daje androgenowe wypadanie włosów i jak je leczyć? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania!
Łysienie androgenowe – przyczyny
Androgenowe wypadanie włosów to najczęstsza przyczyna ich utraty. Częściej obserwowane jest ono u mężczyzn ze względu na obecność androgenów, które są głównym sprawcą łysienia, jednak u kobiet również możemy spotkać się z tą przypadłością – mają one znacznie mniej androgenów, ale mimo to nadal mogą wpływać na utratę włosów.
Androgeny to męskie hormony płciowe, które są odpowiedzialne przede wszystkim za rozwój męskich narządów rozrodczych oraz cech płciowych, takich jak owłosienie, niska barwa głosu, „męska” sylwetka (szerokie ramiona i węższe biodra) czy obecność „jabłka Adama”, czyli mocno uwypuklonej chrząstki krtani. Podstawowy przedstawiciel hormonów z tej grupy to testosteron, który powstaje u panów w komórkach Leydiga w jądrach, natomiast u pań produkowany jest przez jajniki i łożysko.
Tak naprawdę łysienie androgenowe nie jest wywoływane samą obecnością hormonów androgenowych, ale ich przekształcaniem w formę aktywną przez 5-α-reduktazę występującą w mieszkach włosowych. Testosteron przekształcany jest wówczas w dihydroksytestosteron (DHT), który sprawia, że mieszki włosowe ulegają obkurczeniu i miniaturyzacji, czego konsekwencją jest ich zanik. Kiedy mieszek włosowy, stanowiący podstawową część włosa, ulegnie zanikowi, dochodzi do wypadania włosów. Dihydroksytestosteron wywołuje też skrócenie fazy wzrostu włosa i wydłużenie jego fazy spoczynku.
W okolicy czołowej i ciemieniowej obserwuje się wyższą aktywność enzymu przekształcającego androgeny niż w tylnej części skóry głowy, dlatego łysienie androgenowe postępuje głównie w tych miejscach, a w okolicy potylicznej praktycznie nie występuje.
Mieszki każdego z nas mogą wykazywać zróżnicowaną wrażliwość na DHT. Jednak androgenowe wypadanie włosów jest dziedziczne – dzieci osób borykających się z tym problemem, nierzadko również są nim dotknięte. Ponadto łysienie androgenowe nasilać mogą czynniki zewnętrzne, takie jak nieodpowiedni styl życia, stres, palenie papierosów czy szkodliwe związki chemiczne. Osłabiają mieszki włosowe i przyczyniają się do wypadania włosów.
Łysienie androgenowe u kobiet
Tak jak już wcześniej zostało to wspomniane, łysienie androgenowe damskie również występuje. Co prawda, objawy są zazwyczaj łagodniejsze niż w przypadku mężczyzn, jednak dla kobiet, dla których włosy są ważnym elementem wpływającym na poczucie kobiecości i pewność siebie, jest to poważny problem.
Jajniki produkują niewielkie ilości testosteronu, który później najczęściej przekształcany jest w estradiol, czyli żeński hormon płciowy. Najczęściej pod wpływem uwarunkowań genetycznych dochodzić może do nadmiernej produkcji testosteronu, a co za tym idzie – podwyższonego poziomu enzymu go redukującego oraz do nieprawidłowości w przekształcaniu testosteronu w estradiol.
Ze względu na niższy poziom androgenów u kobiet, androgenowe wypadanie włosów w większości wypadków nie prowadzi do całkowitej utraty włosów, tylko do ich znacznego przerzedzenia (głównie w szczytowej części głowy), co stanowi duży mankament estetyczny.
Przyczyną nadmiernego wydzielania męskich hormonów płciowych przez jajniki może być też zespół policystycznych jajników lub zażywanie środków antykoncepcyjnych i pojawienie się ich skutków ubocznych.
Łysienie androgenowe – objawy
Łysienie androgenowe prowadzi do osłabienia i utraty włosów na dwa sposoby. Pierwszy to obkurczenie i miniaturyzacja mieszków włosowych oraz ich późniejszy zanik i niemożność odnowy. Natomiast drugi związany jest z rozwojem włosa – dochodzi do skrócenia fazy wzrostu włosa (anagenu) i wydłużenia fazy spoczynkowej (telogenu).
U mężczyzn proces łysienia rozpoczyna się już w stosunkowo młodym wieku, jego pierwsze objawy zauważyć można już w wieku 20 lat. Zaczyna się wówczas pogłębianie kątów czołowo-skroniowych, czyli powstawanie tzw. zakoli. Proces ten postępuje wraz z wiekiem – przerzedzeniu ulegają kolejne „piętra” włosów w kierunku szczytu głowy. Takie łysienie określa się mianem łysienia typu męskiego.
Stopień wyłysienia u mężczyzn określać można przy użyciu skali Hamiltona-Norwooda, która obejmuje 7 stopni rozległości łysienia:
- naturalna linia włosów bez widocznych zakoli,
- „dojrzała linia włosów” – delikatnie widoczne zakola,
- stopniowe pogłębianie się zakoli i wczesna łysina,
- linia włosów wyraźnie cofnięta i przerzedzenie okolicy ciemieniowej,
- pas oddzielający szczyt od części ciemieniowej,
- obszary łysienia się łączą,
- włosy obecne tylko w części potylicznej.
Łysienie androgenowe u kobiet przebiegać może zarówno według typu męskiego, jak i kobiecego. Częściej jednak u pań spotykane jest łysienie androgenowe damskie. Zazwyczaj proces łysienia rozpoczyna się po 30 roku życia. Zaobserwować można wówczas przerzedzenie włosów i poszerzanie się przedziałka. Kobiecym odpowiednikiem 7-stopniowej skali wyłysienia u mężczyzn jest skala łysienia Savina, która również określa stopnie według rozległości łysiny.
U nawet 30% kobiet może wystąpić również łysienie typu męskiego, najczęściej dzieje się to w okresie po menopauzie. Obserwujemy wtedy pogłębianie się kątów czołowo-skroniowych, czyli powstawanie zakoli.
Łysienie androgenowe – czy jest groźne dla zdrowia?
Łysienie androgenowe jest schorzeniem, które nie stanowi żadnego zagrożenia dla życia czy zdrowia chorego. Jest ono jedynie defektem estetycznym i nie niesie ze sobą innych negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego.
Androgenowe wypadanie włosów może być jednak przyczyną problemów natury psychicznej, szczególnie w przypadku kobiet, dla których włosy są bardzo ważnym elementem urody. Ich utrata, nawet częściowa, wpływa niekorzystnie na pewność siebie i nierzadko sprawia, że wśród pań borykających się z tym problemem, spada poczucie kobiecości oraz poczucie własnej wartości.
Leczenie łysienia androgenowego często jest powolnym procesem, który nie zawsze od razu przynosi oczekiwane efekty, dlatego podczas walki z tym schorzeniem, warto wspomóc się wizytą u specjalisty – psychologa lub psychiatry, który pomoże nam pozbyć się kompleksów i na nowo polubić siebie i swoje ciało.
Łysienie androgenowe – leczenie
Łysienie androgenowe – leczenie tej przypadłości nie jest konieczne, stanowi tylko problem estetyczny. Wielu mężczyzn akceptuje to, że wraz z wiekiem traci włosy i jest to dla nich naturalna kolej rzeczy. Jednak jest też duże grono osób zmagających się z łysieniem androgenowym, które chcą poprawić swój wygląd i zachować włosy na całej głowie.
Decydując się na leczenie łysienia, trzeba liczyć się z faktem, że jest to proces trudny i powolny, wymagający czasu i cierpliwości. Trzeba mieć też na uwadze, że nie każda metoda czy preparat przyniesie u każdego takie same efekty. Istotne jest rozpoczęcie leczenia jak najszybciej, bowiem łysienie w bardzo zaawansowanym stadium może być już niemożliwe do wyleczenia i jedynym sposobem odzyskania włosów będzie wówczas ich przeszczep.
Przed rozpoczęciem kuracji powinniśmy przyjrzeć się naszym włosom i skórze głowy. Problemy skórne, takie jak łupież czy łojotok, mogą przeszkadzać w leczeniu łysienia i znacząco obniżać jego rezultaty. Warto wykonać też badania krwi, które pozwolą nam sprawdzić, czy wypadanie włosów nie jest spowodowane innymi czynnikami. Leczenie łysienia androgenowego obejmuje szereg działań: stosowanie preparatów doustnych (m.in. minoxydylu i finasterydu) i kuracji miejscowej, wykonywanie zabiegów trychologicznych, a w zaawansowanych przypadkach także przeszczepy włosów.
Preparaty stosowane do leczenia łysienia androgenowego
- Minoxydyl – pierwotnie był to lek stosowany na nadciśnienie. Działanie tego preparatu oparte jest na poprawie krążenia krwi w mieszku włosowym, a dokładniej na rozszerzeniu naczyń krwionośnych i zwiększeniu przepływu krwi. Dostępne są leki o stężeniu 2 oraz 5%. Podczas kuracji mogą wystąpić skutki uboczne w postaci przejściowego łysienia na początku leczenia, hipertrichozy twarzy (nadmierne owłosienie) i podrażnienia skóry.
- Finasteryd – lek hamujący działanie enzymu (5-α-reduktazy), zalecany do stosowania u mężczyzn. Powoduje on niestety często skutki uboczne – obniżenie libido i zaburzenie funkcji seksualnych.
- Ampułki – skoncentrowane preparaty przeznaczone do leczenia łysienia androgenowego, które działają miejscowo na mieszki włosowe – sprawiają, że włosy odrastają i wspomagają ich wzrost. Dodatkowo masaż podczas ich aplikowania poprawia krążenie w skórze głowy.
Zabiegi na łysienie androgenowe
Bardzo dobre rezultaty przynoszą także zabiegi trychologiczne lub medyczne wykonywane przez specjalistów. Zabiegi wspomagające leczenie łysienia:
- mezoterapia koktajlami
- mezoterapia osoczem bogatopłytkowym
- przeszczep komórek macierzystych
- światłoterapia LED
- zabiegi z zastosowaniem lasera
Jeśli chcemy utrzymać zadowalające efekty, zabiegi należy powtarzać – androgenowe wypadanie włosów postępuje.
Przeszczep włosów
Przeszczepy są wykonywane, gdy obszar pozbawiony włosów jest już bardzo duży i inne metody leczenia zawiodły. Zabieg polega na pobraniu mieszków włosowych z okolicy potylicy i wszczepieniu ich na pozostałe części głowy, które wyłysiały. Na efekt końcowy trzeba niestety poczekać nawet rok, jednak dużym plusem przeszczepu jest niewrażliwość przeszczepianych mieszków na dihydroksytestosteron. Dzięki temu istnieje duże prawdopodobieństwo, że włosy już nie wypadną.
Obecnie przeszczepy wykonywane są na kilka różnych sposobów. Należy pamiętać o tym, by poszukać doświadczonego specjalisty, który dobierze odpowiednią metodę do naszego przypadku. Przeszczep włosów nie jest tani, jednak wykonany poprawnie zapewni nam zadowalające efekty i znacząco poprawi komfort naszego życia.